Spawanie zaliczane jest do procesów specjalnych, co oznacza, że nie można sprawdzić zgodności spawanych wyrobów konstrukcyjnych w sposób łatwy i ekonomiczny. Rodzi to potrzebę uznawania, czyli kwalifikowania technologii spawalniczych.
Normy dotyczące systemów zarządzania jakością wymagają, aby procesy specjalne wykonywane były z wykorzystaniem pisemnych instrukcji technologicznych. Takie instrukcje powstają na etapie przygotowania procesu spawania i sporządzane są przez wykwalifikowany personel nadzoru spawalniczego.
Wstępne instrukcje technologiczne spawania (pWPS) konieczne są do odpowiedniego sformułowania i przedstawienia wymagań dotyczących operacji spawalniczych, a także do kierowania, jakością prowadzonego procesu spawania. Wstępne instrukcje wymagają potwierdzenia wynikami z badań przeprowadzanych w ramach procesu kwalifikowania technologii spawania. Potwierdzeniem pozytywnego przejścia wszystkich badań jest protokół WPQR.
Instrukcje technologiczne spawania są podstawowymi dokumentami, stosowanymi w celu prawidłowego wykonywania prac spawalniczych w warunkach produkcyjnych. Określają proces spawania, oprzyrządowanie, rodzaj spoiny i sposób przygotowania krawędzi oraz wszystkie istotne parametry mające wpływ na proces spawania. Parametry spawania umieszczone we wstępnej instrukcji spawania mogą ulegać zmianom. Dzieje się tak w przypadku, gdy na etapie badań złącza próbnego, wykonanego w oparciu
o wstępną instrukcję technologiczną spawania, wykryte zostają duże niezgodności lub wady. Dyskwalifikuje to badane złącze, które zostaje uznane, jako wadliwe. Wytwórca wprowadza wtedy korektę do wstępnej technologicznej instrukcji spawania, a następnie
w porozumieniu z jednostką egzaminującą wykonuje na jej podstawie nowe złącza próbne przeznaczone do ponownego badania.
Dokumentem stanowiącym podstawę do opracowania przez wytwórcę instrukcji technologicznej spawania lub zatwierdzenia wstępnej instrukcji w zakresie odpowiadającym przeprowadzonej kwalifikacji jest sprawdzony i podpisany przez inspektora jednostki egzaminującej protokół kwalifikowania technologii spawania. W skład protokołu wchodzą wyniki przeprowadzonych na złączu próbnym badań. Protokół WPQR stanowi potwierdzenie i dowód możliwości wytwórczych producenta.
Kwalifikowanie technologii spawania wykonywane jest przez uprawnione i niezależne jednostki egzaminujące. Reguły kwalifikowania technologii spawania określono w normie PN-EN ISO 15607. Procedurę kwalifikowania technologii spawania należy przeprowadzać przed rozpoczęciem właściwego procesu produkcyjnego. Wytwórca zobowiązany jest sporządzić wstępna (próbną) instrukcję technologiczną spawania (pWPS), wykorzystując w tym celu swoje dotychczasowe doświadczenie i wiedzę techniczną z zakresu technologii spawania. Powinien zagwarantować poprawność przygotowanej instrukcji pWPS w celu zastosowania w bieżącej produkcji.
Tak przygotowana wstępna instrukcja technologiczna spawania stanowi podstawę do ustanowienia protokołu kwalifikowania technologii spawania (WPQR). Po pozytywnym zakwalifikowaniu technologii spawania pWPS staje się właściwą instrukcją technologiczną spawania WPS, której potwierdzenie stanowi WPQR. Dlatego wstępna instrukcja technologiczna spawania powinna zawierać wszystkie wymagane informacje, które powinny znajdować się we właściwej instrukcji WPS.
Stosowanie kwalifikowanych technologii spawalniczych przez producentów metalowych wyrobów konstrukcyjnych, stanowi potwierdzenie i dowód na to, że dany proces wytwórczy zostanie zrealizowany zgodnie z wszystkimi wymaganiami technicznymi i jakościowymi stawianymi przez klientów.
Autor: Tomasz Groń (812)
