Norma ISO 14001:2015 oraz EMAS system zarządzania środowiskiem została opracowana w celu wykazania, że przedsiębiorstwo, które funkcjonuje zgodnie z wymaganiami ISO 14001 jest przyjazne środowisku i optymalizuje swoje oddziaływania na środowisko poprzez identyfikacje aspektów środowiskowych oraz ich minimalizacje.
System zarządzania środowiskiem należy tworzyć w organizacji wg koncepcji:
Myśl globalnie – działaj lokalnie!
ŚRODOWISKO
Poprzez środowisko należy rozumieć wszystko to, co nas otacza, łącznie z nami samymi, czyli: łąki, pola, lasy, jeziora, rzeki, góry, morza, oceany, rośliny, zwierzęta, ludzie, społeczeństwo ludzkie, kultury regionalne, narodowe, nasze miasta i wsie. Powinniśmy brać pod uwagę środowisko nam najbliższe, jaki i to znajdujące się w innej gminie, powiecie, województwie, kraju, kontynencie.
ODDZIAŁYWANIE
Myśląc o oddziaływaniu na środowisko należy brać pod uwagę dowolny sposób wpływania na środowisko, zarówno negatywny jak i pozytywny. Nasze oddziaływanie na środowisko musimy rozpatrywać z perspektywy czasu przez jaki będziemy na nie oddziaływać oraz przestrzeni, na którą będziemy oddziaływać. Pamiętać też należy, że oddziaływać na środowisko możemy bezpośrednio, np. poprzez używanie samochodu (spaliny, oleje, smary), jak i pośrednio poprzez zbyt częstą wymianę wycieraczek w samochodzie, czyli zwiększając ich produkcję. Oddziaływać możemy również w krótkiej perspektywie czasu, np. wyrzucając butelkę PET do śmietnika, którego zawartość zostanie poddana recyklingowi, po prostu śmiecimy tu i teraz, lecz zostanie ona przetworzona na inny produkt. Wyrzucając tą samą butelkę do zwykłego kosza na śmieci, którego zawartość trafi na wysypisko skazujemy nasze prawnuki na konieczność pozbycia się jej.
ASPEKT ŚRODOWISKOWY
To sposób oddziaływania na środowisko. Identyfikując aspekt środowiskowy musimy odpowiedzieć sobie na pytanie: JAK WPŁYWAM NA ŚRODOWISKO?? Każdy rodzaj wpływu to jeden aspekt środowiskowy. Przykładowo, jeżeli mam 3 samochody w firmie to wpływam na środowisko poprzez między innymi: sam fakt posiadania samochodów, ich eksploatację, użytkowanie dróg.
EMISJA
Emisja zanieczyszczeń to wpuszczanie do obiegu naturalnego (do wody, ziemi, powietrza, przestrzeni kosmicznej, zwierząt, roślin, ludzi) dowolnego składnika wytworzonego przez człowieka. Składnik ten może być fizyczny (śmieć), chemiczny, biologiczny. Emisją zanieczyszczeń jest również generowanie dowolnego promieniowania elektromagnetycznego (fale radiowe, promieniowanie mikrofalowe, światło, dźwięki), promieniowania cieplnego. Jeżeli wpuszczamy do przyrody coś, co nie znalazłoby się w niej bez naszego udziału, to dokonujemy EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ.
PRZYKŁAD:
Firma spedycyjna, zajmuje się organizacją przewozu na ternie UE.
Zatrudnia 10 pracowników.
Posiada 1 biuro.
Nie posiada własnego taboru samochodowego
Sprzęt, jaki eksploatuje to: komputery, drukarki, telefony stacjonarne i komórkowe.
Media, jakie zużywa to: prąd, woda, ciepło z sieci ciepłowniczej, papier, tonery i żarówki oraz świetlówki.
Odpady, jakie generuje to: odpady komunalne i ścieki komunalne, papier, tonery, żarówki i świetlówki.
Pytanie: Jak firma oddziałuje na środowisko?
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że jedynie poprzez odpady, jakie generuje. Zatem należy położyć nacisk na ich optymalizację.
Skupiamy się, więc na:
- Segregacji odpadów na papier, puszki metalowe, plastik, odpady komunale, tonery, Świetlówki, żarówki, odpady elektroniczne (komputery, telefony, itp.)
- Przekazaniu odpadów do wyspecjalizowanych odbiorców posiadających uprawnienia do ich skupu i przetwarzania.
- Minimalizacji zużycia mediów poprzez:
- Prąd – wyłączamy zbędne urządzenia, gdy nie pracują
- Prąd i źródła światła – wymieniamy żarówki na świetlówki lub żarówki energooszczędne
- Woda – zużywamy tylko tyle wody ile potrzeba
- Ciepło – uszczelniamy okna i drzwi, a ogrzewanie przykręcamy do 18 st. C
- Papier i tonery – drukujemy tylko niezbędne dokumenty, papier wykorzystujemy z dwóch
Czy to koniec? Nie!
Jest to wersja minimum systemu zarządzania środowiskiem. Część audytorów jednostek certyfikujących zaakceptowałaby taką identyfikację aspektów środowiskowych, lecz nie jest ona kompletna. Obejmuje jedynie oddziaływanie bezpośrednie, zarówno w przestrzeni jak i w czasie. Nie uwzględnia natomiast oddziaływania pośredniego.
O oddziaływaniu pośrednim dowiecie się więcej w części drugiej – Oddziaływanie na środowisko – oddziaływania pośrednie!
Autor: Mariusz Mazur