Norma ISO 22000 dla wielu organizacji łańcucha żywnościowego stanowi podstawę budowania systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności, często jest też wstępem na drodze do certyfikacji standardów funkcjonujących w ramach Globalnej Inicjatywy na rzecz Bezpieczeństwa Żywności (GIFS). Wprowadzone zmiany w nowym wydaniu ISO 22000:2018, umożliwiają sprawniejsze rozwijanie systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności (FSMS), w tym również przez integrację z wymaganiami określonymi przez inne standardy. Dostosowanie i rozwijanie FSMS jest ułatwione przez zastosowanie w ISO 22000:2018 podejścia procesowego i nowej zasady dotyczącej analizy ryzyka, która poza HACCP uwzględnia ryzyko organizacyjne.
Podejście procesowe
Przyjęte w normie ISO 22000:2018 podejście procesowe, przy wdrażaniu i doskonaleniu FSMS ma na celu zapewnienie, że produkty są bezpieczne i spełniają odpowiednie wymagania. Właściwe zrozumienie i zarządzanie procesami, które są ze sobą powiązane i budują system, ma zapewnić efektywność w osiąganiu wyznaczonych celów. Podejście procesowe polega na systematycznym definiowaniu i zarządzaniu procesami, w tym zachodzącymi między nimi interakcjami, tak by organizacja osiągała założone wyniki, zgodne z polityką bezpieczeństwa żywności i strategią przyjętą przez kierownictwo. Zarządzanie procesami i systemem jako całością może być realizowane przez wykorzystanie cyklu PDCA (Plan-Do-Check-Act/ Planuj-Wykonaj-Sprawdź-Działaj), przy jednoczesnym podejściu opartym na ryzyku, które ma na celu wykorzystanie szans i zapobieganie niepożądanym skutkom zagrożeń.
Norma ISO 22000:2018 wykorzystuje koncepcję cyklu PDCA na dwóch poziomach. Pierwszy poziom obejmuje w sposób ogólny system zarządzania bezpieczeństwem żywności, uwzględniając rozdziały 4,5,7 oraz 9 i 10 normy ISO 22000:2018. Drugi poziom dotyczy procesów operacyjnych realizowanych w ramach systemu bezpieczeństwa żywności, zgodnie z wymaganiami rozdziału 8 normy ISO 22000. Konieczne jest zapewnienie komunikacji między poziomami, co zostało zobrazowane na rysunku dostępnym tutaj (artykuł 2327).
Ogólne zasady cyklu PDCA zostały opisane w normie ISO 22000:2018 w następujący sposób:
PLAN (planuj) – ustal cele dla systemu i jego procesów, zapewnij niezbędne zasoby dla uzyskania założonych rezultatów, określ ryzyko i możliwości i podejmij względem nich działania;
DO (wykonaj) – zrealizuj to co zaplanowano;
CHECK (sprawdź) – monitoruj i mierz (gdy zasadne) procesy i wynikające z nich produkty i usługi, analizuj i oceniaj uzyskane dane z monitorowania;
ACT (działaj) – podejmuj działania w celu doskonalenia, jeżeli są one konieczne.
Podejście bazujące na ryzyku
Podejście oparte na ryzyku ma zasadnicze znaczenie w zapewnieniu skuteczności systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności. Norma ISO 22000:2018 rozpatruje podejście oparte na ryzyku na dwóch poziomach: organizacyjnym i operacyjnym. Taka koncepcja pozostaje spójna z opisanym powyżej podejściem procesowym, które również jest rozpatrywane na dwóch poziomach.
Zarządzanie ryzykiem organizacyjnym
Według podejścia normy ISO 22000:2018, ryzyko wynika z niepewności, a niepewność może generować pozytywne lub negatywne efekty. W kontekście zarządzania ryzykiem organizacyjnym pozytywny efekt wynikający z ryzyka może stanowić, choć nie zawsze, szanse dla organizacji.
Zgodnie z wymaganiem rozdziału 6 normy ISO 22000:2018, organizacja planuje i wdraża działania mające na celu eliminacje ryzyka organizacyjnego. Właściwe postępowanie z ryzykiem stwarza podstawę do doskonalenia skuteczności FSMS, osiągania lepszych rezultatów i zapobiegania negatywnym skutkom.
Analiza zagrożeń – procesy operacyjne
Norma ISO 22000:2018 podobnie jak jej poprzednie wydanie, w ramach realizacji procesów operacyjnych bazuje na analizie ryzyka realizowanej zgodnie z zasadami HACCP. Według założeń rozdziału 8 normy ISO 22000:2018, kolejne etapy HACCP są niezbędnymi środkami zapobiegania lub minimalizowania zagrożeń do poziomów akceptowalnych, a tym samym zapewnienia bezpieczeństwa żywności w chwili jej spożycia. Decyzje podejmowane podczas oceny zagrożeń zgodnie z HACCP powinny wynikać z obiektywnej, udokumentowanej wiedzy naukowej. Dokumentacja HACCP powinna zawierać wszystkie kluczowe założenia wykorzystywane w procesach decyzyjnych.
Po więcej informacji zapraszamy do kontaktu. Naszą pomoc dopasujemy odpowiednio do Twoich potrzeb.
Źródła: ISO 22000:2018 Food safety management systems — Requirements for any organization in the food chain