Certyfikacja wg europejskiego i międzynarodowego systemu szkolenia
Rozdział 7.2 Międzynarodowej normy ISO 9001: 2015 Systemy Zarządzania, Jakością – Wymagania mówi, że organizacja powinna określić niezbędne kompetencje osób, które są odpowiedzialne za wykonywanie prac mających wpływ na efekty działalności i skuteczność działania systemu. Ponadto organizacja powinna zapewnić, aby kompetencje osób były poparte odpowiednim wykształceniem, szkoleniami lub nabytym doświadczaniem. Wymagania te mają szczególne znaczenie dla tzw. procesów specjalnych, do których zaliczane są m.in. procesy spawalnicze. Specjalne wymagania postawiono przed personelem nadzorującym, kontrolującym i wykonującym procesy spawalnicze. Wymagania te wyszczególnione są w normach międzynarodowych:
- PN-EN ISO 3834-1÷5 – Wymagania, jakości dotyczące spawania materiałów metalowych;
- PN-EN ISO 14731: 2008 – Nadzorowanie spawania – Zadania i odpowiedzialność;
- PN-EN ISO 9606-1: 2014 – Egzamin kwalifikacyjny spawaczy – Spawanie – Część 1: Stale;
- PN-EN ISO 9606-2: 2007 – Egzamin kwalifikacyjny spawaczy – Spawanie – Część 2: Aluminium i stopy aluminium;
- PN-EN ISO 14732: 2014 – Personel spawalniczy – Egzaminowanie operatorów spawania oraz nastawiaczy zgrzewania dla zmechanizowanego i automatycznego spawania/zgrzewania metali.
Zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 3834 producent powinien zatrudniać spawaczy i operatorów urządzeń spawalniczych certyfikowanych w oparciu o odpowiednie egzaminy sprawdzające. Powinien również zatrudniać odpowiednio wykwalifikowany personel nadzorujący, który spełnia wymagania normy PN-EN ISO 14731. W zależności od wymagań powinien to być nadzór spawalniczy o:
- pełnej wiedzy technicznej,
- specjalnej wiedzy technicznej,
- podstawowej wiedzy technicznej.
Personel odpowiedzialny za nadzór spawalniczy zgodnie z wymaganiami norm powinien posiadać minimum trzyletnią praktykę zawodową. Załącznik A normy PN-EN ISO 3834-5 opisuje stworzone przez Europejską Federację Spawalniczą i przyjęte przez Międzynarodowy Instytut Spawalnictwa reguły nauczania, egzaminowania i certyfikowania kadry nadzorującej procesy spawalnicze. Reguły te opracowała Europejska Federacja Spawalnicza powołana w 1974 roku jako Rada ds. Współpracy w Spawalnictwie. Zadaniem Federacji było ujednolicenie badań wchodzących w zakres spawalnictwa w krajach europejskich. Efektem tych działań było powołanie w 1981 roku Komitetu 2 – „Kształcenie teoretyczne i praktyczne”, którego celem było ułożenie jednorodnych znormalizowanych zasad kształcenia, egzaminowania i certyfikowania personelu spawalniczego i personelu odpowiedzialnego za kontrolę i badania. Opracowanie przygotowane przez Komitet 2 zostało zatwierdzone na Zgromadzeniu Ogólnym EWF w 1992 roku jako wytyczne: „Zharmonizowany europejski system teoretycznego i praktycznego szkolenia w technologii spawalniczej”. Jest to podstawowy dokument dotyczący reguł kształcenia i egzaminowania szeroko pojętego personelu spawalniczego i kontroli. Kolejne lata przyniosły rozszerzenie dokumentu o szczegółowe programy szkoleń i egzaminów. Na mocy porozumienia podpisanego w 2000 roku programy szkoleń, egzaminów i certyfikacji opracowane przez Europejską Federację Spawalniczą zostały przejęte przez Międzynarodowy Instytut Spawalnictwa (IIW).
Autor: Tomasz Groń (1240)