Ciąg dalszy: Wady i zalety systemów zarządzania ISO 9001, ISO 14001, ISO 50001
Różnice pomiędzy wdrożeniem systemów zarządzania, jako przygotowanie do certyfikacji, a wdrożeniem, jako narzędzie wsparcia zarządzania. Zalety i wady poszczególnych rozwiązań na podstawie Sytemu Zarządzania Jakością według ISO 9001, Systemu Zarządzania Środowiskowego według ISO 14001 oraz Systemu Zarządzania Energią ISO 50001 – CZĘŚĆ 6.
Oprócz popularnego Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001 w firmach coraz częściej wdrażane są systemy zarządzania związane z ochroną środowiska, czyli System Zarządzania Środowiskowego ISO 14001, a także niejako go uzupełniający, stosunkowo nowy i zdobywający dopiero uznanie System Zarządzania Energią ISO 50001. Wyżej wymienione systemy zarządzania uznawane są za przyszłościowe w dobie zwiększających się cały czas i odgórnie nakładanych przez państwo i Unię Europejską wymogów związanych z ochroną środowiska i coraz bardziej efektywnym wykorzystywaniem dostępnych źródeł energii. Systemy te, po ich wdrożeniu, przynoszą także konkretne, wymierne korzyści dla firmy.
System Zarządzania Środowiskowego zgodny z normą ISO 14001, podobnie jak systemy zgodne z ISO 9001 jak i z ISO 50001, w celu przygotowania do certyfikacji wymaga wdrożenia przynajmniej określonego minimum dotyczącego zakresu systemu jak i jego dokumentacji, aby w sposób wystarczający spełnić wszystkie wymagania normy.
W przypadku normy ISO 14001, aby zgodność systemu z tą normą i spełniać jej minimalne wymagania, a więc wdrożyć system jako przygotowanie do certyfikacji, należy opracować i wdrożyć system i jego dokumentację postępując w następujący sposób:
- Utworzyć w firmie zespół, który zajmie się wdrożeniem systemu,
- Opracować harmonogram wdrożenia systemu i postępować ściśle z jego założeniami,
- Powołać Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Środowiskowego ISO 14001,
- Właściciel, Prezes, Dyrektor Zarządzający powinien wydać zarządzenie wewnętrzne informujące o rozpoczęciu prac na wdrażaniem Systemu Zarządzania Środowiskowego według normy ISO 14001 oraz wprowadzające odpowiednią strukturę organizacyjną uwzględniającą osobę Pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Środowiskowego,
- Opracować i wdrożyć Politykę Środowiskową przedsiębiorstwa,
- Określić zakres Systemu Zarządzania Środowiskowego
- Ustalić mapę procesów zachodzących w firmie związanych z systemem ISO 14001,
- Ustalić zakresy kompetencji i odpowiedzialności pracowników w obszarze związanych z ochroną środowiska,
- Opracować i wdrożyć obligatoryjne procedury wraz z odpowiednimi załącznikami czy formularzami, których bezwzględnie wymaga norma ISO 14001, czyli procedury:
- Przyjmowanie, dokumentowanie i reagowanie na zapytania zainteresowanych stron zewnętrznych,Cele, zadania i programy środowiskowe,
- Wymagania prawne i inne,
- Kompetencje, szkolenia i świadomość,
- Komunikacja,
- Nadzór nad dokumentami (wspólna z normą ISO 9001),
- Nadzór nad zapisami (wspólna z normą ISO 9001),
- Sterowanie operacyjne,
- Gotowość do reagowania na sytuacje niebezpieczne i awarie,
- Monitorowanie i pomiary,
- Niezgodność, działania korygujące i zapobiegawcze (wspólne z normą ISO 9001),
- Audyt wewnętrzny (wspólna z normą ISO 9001).
- Dokumentacja Systemu Zarządzania Środowiskowego może mieć dowolną formę i może wykorzystywać dowolny rodzaj nośnika. Procedury natomiast mogą być łączone lub rozdzielane na bardziej szczegółowe według uznania wdrażającego. Zakres dokumentacji Systemu Zarządzania Środowiskowego w przedsiębiorstwie może być różny w zależności od wielkości i rodzaju prowadzonej działalności, złożoności procesów i ich wzajemnego na siebie oddziaływania, kompetencji pracowników jak i charakterystyki rynku na jakim działa firma.
Źródło:
- Norma PN-EN ISO 14001:2005; Systemy zarządzania jakością – wymagania,
- Opracowanie własne na podstawie materiałów wewnętrznych Instytutu Kształcenia Menadżerów Jakości.
W dalszej części zostaną szczegółowo opisane pozostałe warianty wdrożeń, ich zalety i wady na podstawie systemów zarządzania dotyczących ochrony środowiska, czyli opartych o normę ISO 14001 dotyczącą systemów zarządzania środowiskowego oraz na podstawie stosunkowo nowego standardu ISO 50001 dotyczącego systemów zarządzania energią.
Autor: Bartosz Gamza