Ciąg dalszy: Wady i zalety systemów zarządzania ISO 9001, ISO 14001, ISO 50001
Różnice pomiędzy wdrożeniem systemów zarządzania jako przygotowanie do certyfikacji, a wdrożeniem jako narzędzie wsparcia zarządzania. Zalety i wady poszczególnych rozwiązań na podstawie Sytemu Zarządzania Jakością według ISO 9001, Systemu Zarządzania Środowiskowego według ISO 14001 oraz Systemu Zarządzania Energią ISO 50001 – CZĘŚĆ 3.
System Zarządzania Jakością ISO 9001 jest obecnie najpopularniejszym systemem zarządzania stosowanym w firmach w Polsce jak i w Europie. Jednak ustępuje on powoli miejsca innym, coraz bardziej popularnym systemom zarządzania w tym, związanym z ochroną środowiska Systemem Zarządzania Środowiskowego ISO 14001 oraz niejako jego rozwinięciem i uzupełnieniem Systemem Zarządzania Energią ISO 50001. Wymienione systemy zarządzania coraz częściej wdrażane są w przedsiębiorstwach jako jedno zintegrowane narzędzie zarządzania, które przynosi wymierne korzyści zarówno w obszarze zarządzania firmą jak i kosztów jej działalności.
System Zarządzania Jakością ISO 9001 pozwala w przedsiębiorstwie wprowadzić kompleksowy nadzór nad jakością wyrobów i/lub usług podczas całego procesu wytwarzania od wejścia materiałów, poprzez kontrolę międzyoperacyjną, po odbiór końcowy wyrobu i/lub usługi, a także nadzór nad całym procesem reklamacyjnym. Najważniejsze jednak jest to jaką formą wdrożenia firma jest zainteresowana.
Czy wystarczy jej tylko uzyskanie certyfikatu, czy jednak chce wdrożyć system jako kompleksowe narzędzie zarządzania jakością?
Norma ISO 9001 dotycząca Systemów Zarządzania Jakością daje praktycznie nieograniczone możliwości w obszarze zapewnienia jakości. Ograniczenia leżą w zasadzie jedynie po stronie samego przedsiębiorstwa i pomysłowości osób, które mają w nim wpływ na obszar zarządzania jakością. Jeśli firma chce wdrożyć System Zarządzania Jakością zgodny z normą ISO 9001 jako jedynie przygotowanie do certyfikacji, to system ten obejmuje tylko niezbędne minimum, czyli tylko taki zakres systemu i dokumentację (księga jakości, procedury, instrukcje, formularze, zapisy), których bezwzględnie wymaga norma ISO 9001 dotycząca Systemów Zarządzania Jakością. Forma ta ogranicza koszty wdrożenia i ilość użytych zasobów, ale nie pozwala kompleksowo nadzorować i zarządzać jakością w firmie, a także ją analizować. Jeżeli jednak przedsiębiorstwo chce efektywnie zarządzać swoim obszarem zapewnienia jakości to ma do wyboru szeroki wachlarz narzędzi, metod i technik pozwalających skutecznie nadzorować i kompleksowo analizować cały obszar działalności dotyczący jakości. Wybór, które narzędzia, metody i techniki oraz ich zakres firma powinna wybrać, zdeterminowany jest specyfiką działalności przedsiębiorstwa, wymogami rynków, na których działa, a także wymaganiami samych klientów. Do wyboru jest ich bardzo wiele, począwszy od najprostszych jak:
- narzędzie 5S, którego celem jest stworzenie dobrze zorganizowanego i uporządkowanego miejsca pracy, a w rezultacie poprawa jakości wyrobów i/lub usług,
- metoda 5why, pozwalająca na efektywne wykrywanie faktycznych przyczyn defektów czy błędów,
- diagram Ishikawy, który pomaga ustalić przyczyny danego problemu i ich skutki,
- Kaizen, czyli filozofia, która kładzie szczególny nacisk na ciągłe doskonalenie,
- analiza Pareto, która pozwala ustalić najczęstsze przyczyny wad,
poprzez bardziej skomplikowane jak:
- statystyczna kontrola procesów (SPC), służąca analizie jakości na podstawie danych statystycznych,
- analiza systemów pomiarowych (MSA), która analizuje zdolność używanego systemu pomiarowego na podstawie danych pomiarowych,
- 8D, czyli metoda służąca do kompleksowego rozwiązywania problemów,
- metoda QFD, której celem jest odzwierciedlenie wymogów klientów we właściwościach wyrobów i/lub usług,
- analiza FMEA, która ma za zadanie zapobiegać skutkom pojawienia się możliwych niezgodności,
po już całościowe systemy zarządzania charakterystyczne w szczególności dla przemysłu motoryzacyjnego, ale nie tylko, a wykorzystujące m. in. w/w metody, techniki i narzędzia:
- proces PPAP służący do zatwierdzania wyrobów do produkcji,
- jak i APQP, czyli zaawansowane planowanie jakości.
W dalszej części zostaną szczegółowo opisane różne warianty wdrożeń, ich zalety i wady na podstawie systemów zarządzania dotyczących ochrony środowiska, czyli opartych o wymogi normy ISO 14001 dotyczącej systemów zarządzania środowiskowego oraz na podstawie wymagań stosunkowo nowego standardu ISO 50001 dotyczącego systemów zarządzania energią.
Autor: Bartosz Gamza