Poprzednią część cyklu znajdziesz TUTAJ
Nowelizacja normy ISO 17025 (cz.VI)
Zgodnie z Polityką ILAC dotyczącą spójności pomiarowej wyników pomiarów, spójność pomiarowa jest kluczową kwestią, w celu budowania zaufania rynku do wzrocowań i badań wykonywanych przez akredytowane laboratoria.
Spójność pomiarowa
Wymagania dotyczące spójności pomiarowej w projekcie nowelizacji ISO 17025 zostały przedstawione w sposób przejrzysty i czytelny. Poza punktem w treści dokumentu, w projekcie normy znajdziemy też załącznik A dotyczący spójności pomiarowej.
Projekt ISO 17025 definiując spójność pomiarową, wskazuje na konieczność ustanowienia i utrzymywania przez laboratorium spójności pomiarowej dla prowadzonych pomiarów. Ma to być realizowane poprzez udokumentowany łańcuch nieprzerwanych wzorcowań lub porównań, z których każde wnosi swój udział do niepewności pomiaru, łącząc je z odpowiednimi wzorcami.
W celu zdefiniowania pojęcia spójności pomiarowej, projekt normy ISO 17025 odwołuje się do JCGM 200:2012 (VIM).
Podobnie jak ma to miejsce w obowiązującej normie ISO 17025, wszędzie tam gdzie jest to technicznie możliwe, laboratorium musi wykazać, że odpowiednie odniesienia są realizowane zgodnie z Międzynarodowym Układem Jednostek Miar SI. Powiązanie z jednostkami SI może być uzyskane poprzez porównanie do państwowych lub międzynarodowych wzorców jednostek miar lub do certyfikowanych materiałów odniesienia z określoną spójnością pomiarową względem SI.
Zgodnie z podejściem projektu nowelizacji normy ISO 17025, jeżeli spójność pomiarowa nie może być zachowana względem układu SI, laboratorium w tym celu może wykorzystać inne środki, oczywiście pod pewnymi warunkami. Spójność pomiarowa może zostać wykazana z wykorzystaniem materiałów odniesienia, pod warunkiem, że zostały dostarczone przez kompetentnego producenta. Wiemy już, z poprzednich punktów projektu normy ISO 17025, że dostawca kompetentny to taki, który spełnia wymagania normy ISO 17034. Projekt normy zwraca też uwagę na zasady stosowania materiałów odniesienia, które powinny być wykorzystywane odpowiednio do prowadzonej przez laboratorium działalności. Stosując materiały odniesienia trzeba brać pod uwagę niepewność wartości nominalnej danego materiału oraz jego umiejscowienie w łańcuchu zachowania spójności pomiarowej.
Innym sposobem wykazania spójności pomiarowej jest stosowanie jednoznacznie opisanych referencyjnych procedur pomiarowych. Wedle projektu normy ISO 17025 procedura ma być zaakceptowana przez autorytatywną organizację, jako metoda dająca wyniki odpowiednie względem ich zastosowania.
Ostatnim środkiem stosowanym w celu zachowania spójności pomiarowej jest podobnie jak stanowi aktualna norma ISO 17025, stosowanie ustalonych, jednoznacznie opisanych metod. W tym miejscu pojawia się całkiem spora zmiana. Obecnie taka metodyka ma być zaakceptowana przez strony zainteresowane. Podobnie, jak w przypadku procedur referencyjnych, tak i w przypadku ustalonych metod, muszą zostać zaakceptowane przez autorytatywną organizację, jako metody dające wyniki odpowiednie względem ich zastosowania.
W projekcie normy ISO 17025 znajdziemy informacje o sposobie zapewnienia spójności pomiarowej przez realizację wzorcowania w laboratoriach, które mogą wykazać kompetencje, zdolność pomiarową oraz spójność pomiarową. Zgodnie ze wskazaniem projektu laboratoria spełniające wymagania standardu, są laboratoriami kompetentnymi.
Poza wymaganiami opisanymi w punkcie 6.6 projektu normy ISO 17025, zasady dotyczące spójności pomiarowej są też przedstawione w załączniku A. W załączniku pojawiają się informacje o koncepcji spójności pomiarowej, informacje o systemie SI i zasadach stosowania materiałów odniesienia.
Opisana w załączniku A projektu charakterystyka i przydatność do zamierzonego zastosowania na pewno umożliwi pełniejsze rozumienie zasad i konieczności zapewnienia spójności pomiarowej. W załączniku projektu ISO 17025 znajdziemy też informacje o dowodach zachowania spójności pomiarowej, a są to między innymi zapisy z walidacji metody wzorcowania, procedura szacowania niepewności, udokumentowanie spójności pomiarowej i kompetencji personelu oraz audyty. Załącznik odnosi się też do potwierdzenia spójności pomiarowej w ramach CIPM MRA oraz ILAC MRA, co do tej pory było znane nam głównie z dokumentu DA-06 Polskiego Centrum Akredytacji.
Projekt normy ISO 17025 opisuje wymagania dotyczące spójności pomiarowej w sposób zwięzły i przejrzysty. Takie podejście zdecydowanie ułatwi realizowanie i przestrzeganie przez laboratoria wymagań w tym zakresie .
Pozostałe części cyklu artykułów pojawią się już wkrótce. TUTAJ
Autor: Bogumiła Mazur-Miłek
