Na pewno każdy z nas postawił sobie jakiś cel. Jeśli nie zawodowo to prywatnie. Chodzą nam po głowie różne wzniosłe plany: „Będę liderem rynku”, „Wprowadzę nową usługę”, czy bardziej przyziemne: „Pójdę na jakiś kurs”, czy znane większości z nas „Schudnę!”;). Piękne, wzniosłe intencje, które niestety w takiej formie są raczej pieśnią przyszłości niż skrupulatnie sformułowanym celem.
Na całe szczęście przychodzi nam z pomocą pewna powszechnie stosowana metoda – SMART. Nazwa jest akronimem angielskich pojęć, które tworzą metodę. Jakich pojęć? Jeśli szukaliście już informacji na ten temat, to na pewno spotkaliście się z kilkoma wersjami. Poniżej trzy najczęściej występujące:
Przeanalizujmy:
| Simple – Prosty Measurable – Mierzalny Achievable – Osiągalny Relevant – Istotny Timely defined – Określony w czasie | Specific – Specyficzny, konkretny Measurable – Mierzalny Achievable – Osiągalny Relevant – Istotny Time-bound – Określony w czasie | Specific – Specyficzny, konkretny Measurable – Mierzalny Ambitious – Ambitny Realistic – Realny Time-bound – Określony w czasie |
Drobna Uwaga. Ewidentnie lubimy, gdy się zgadza. Dlatego często można spotkać, że Achievable – tłumaczymy jako akceptowalne lub atrakcyjne, Relevant – realistyczne, realne, a Timely defined i Time-bound – terminowe. Wówczas akronim złożony z polskich słów jest zgodny z oryginałem.
Analizując powyższe tłumaczenia dochodzimy do wniosku, że bez względu na to, którą wersję będziemy stosować, mniej więcej skutek będzie podobny. Prosty (simple) możemy utożsamić z konkretnym i specyficznym (specific). Osiągalny (Achievable) pełni podobną funkcje co realny (realistic), a istotny (relevant) uzupełnia się z ambitnym (ambitious). Ale co to znaczy?
Przepuśćmy zatem nasze przykładowe cele przez metodę SMART.
| Pójdę na jakiś kurs | Wprowadzę nową usługę | Będę liderem rynku | Schudnę! |
| Simple/Specific | Prosty, konkretny, specyficzny – określony w sposób jednoznaczny niepozwalający na błędną interpretację* | |||
| Musimy skonkretyzować nasz cel | Ten cel możemy uznać za konkretny. Ale jeszcze nie jest to cel SMART | ||
| Kurs tańca? Może kurs języka angielskiego? Lub kurs prawa jazdy? – trudno wywnioskować… Skonkretyzujmy: Ukończę kurs prawa jazdy. | A czy mam pomysł na tę usługę? Jeżeli nie – cel jest trochę zbyt daleko idący. Jeżeli tak – konkretnie określamy, co to będzie. Powiedzmy, że mamy niewielki warsztat samochodowy i dotychczas zajmowaliśmy się jedynie drobnymi naprawami. Chcemy wprowadzić usługę wulkanizacyjną. Wprowadzę usługę wulkanizacyjną. | Załóżmy, że produkujemy skórzane obuwie, torebki i paski. Sprzedajmy produkty w Polsce jednak najwięcej klientów mamy w Małopolsce. Czy zatem będziemy liderem w sprzedaży całego asortymentu? A może będziemy liderem jakości? Albo będziemy nr 1 na liście największych przedsiębiorstw w Polsce? A co daje nam zaszczytne miano lidera? Może lepiej odnieść się do aspektów, które będziemy mogli łatwo zweryfikować? Po drobnych poprawkach: Zwiększenie zysków ze sprzedaży torebek. | |
| Measurable | Mierzalny – określamy, w jaki sposób zweryfikujemy to, czy osiągnęliśmy cel. Definiujemy wskaźnik, na podstawie którego jednoznacznie określimy czy cel jest spełniony czy nie. | |||
| Cel zostanie osiągnięty, gdy fizycznie będę posiadał dokument. | Wyznacznikiem tego, że cel jest osiągnięty będzie pojawienie się go w oficjalnej ofercie na naszej stronie internetowej. | Musimy założyć, jaki to ma być wzrost. Ustalmy, że 100% w stosunku do sprzedaży z 2016r. | Najłatwiej w tym przypadku jest założyć ile schudniemy. Powiedzmy, że 10kg. |
| Achievable/ Realistic | Osiągalny, Realny – musimy posiadać zasoby by cel zrealizować. Ponadto zastanówmy się czy w ogóle jesteśmy w stanie go zrealizować. | |||
| Osiągalny – mam zasoby finansowe, zapisałem się na kurs, przeszedłem badania lekarskie. | Osiągalny – wiemy jak zdobyć zasoby finansowe i mamy miejsce na jedno stanowisko. Musimy zakupić montażownicę automatyczną i wyważarkę, a także przeszkolić pracownika. | 100% to dużo. Staramy się jednak dotację unijną na zakup nowej specjalistycznej maszyny do szycia. Ponadto posiadamy zasoby finansowe na działania marketingowe. Dążymy do podpisania umowy z siecią sklepów na sprzedaż naszych produktów. Więc cel jest osiągalny. | Obecnie ważę 65 kg przy wzroście 165. Stosując się do opracowanej diety oraz ćwicząc 60 minut 3 razy w tygodniu, cel jest osiągalny |
| Relevant/ Ambitious | Istotny, Ambitny – osiągnięcie celu ma stanowić dla nas pewne wyzwanie, wnosić wartość dodaną | |||
| Zdobycie prawa jazdy jest istotnym elementem, który znacznie ułatwi mi podróżowanie. | Wprowadzenie usługi pozwoli na uzyskanie przewagi konkurencyjnej i zwiększenie zysków. | Zwiększenie sprzedaży = wzrost zysków | Lepsze samopoczucie, zmniejszenie ryzyka zachorowania. |
| Timely defined/ Time-bound | Osiągalny w czasie – Musimy wyznaczyć sobie ramy czasowe, w których nasz cel zostanie zrealizowany. Wyznaczenie daty końcowej mobilizuje. | |||
| W 2017 | Do końca 2018 | Do 2019 | W 6 miesięcy |
| Do końca 2017 uzyskam prawo jazdy. | Wprowadzimy jedno stanowisko z usługą wulkanizacyjną do końca 2018r. | Do 2019 roku zwiększymy zyski ze sprzedaży torebek o 100% względem poziomu osiągniętego w 2016r. | Schudnę 10 kg w ciągu 6mcy licząc od 1.06.2017r. |
Myślę, że takie sformułowanie celów wystarczy. Nie chodzi o to, żeby formułować go aż tak dokładnie: Do 2019 roku wprowadzimy do oferty nową usługę wulkanizacyjną, dzięki temu, że zakupimy montażownicę automatyczną i wyważarkę oraz przeszkolimy pracownika. Pozwoli nam to na zwiększenie przewagi konkurencyjnej i zwiększenie zysków. Chodzi o to, żeby dokonać analizy i sformułować cel w prosty sposób – pamiętając przy tym, że jeśli włożymy trochę wysiłku jesteśmy w stanie go osiągnąć.
Podczas konkretyzowania celu pomocna może się okazać metoda 6W (od ang. słów: Who?, What?, When?, Where?, Why?, What if?). Chodzi o to, że powinniśmy sobie odpowiedzieć na te kilka pytań: Kto? Co? Kiedy? Gdzie? Dlaczego? Co jeśli?
Po co to robić? Konkretny cel łatwiej osiągnąć.
Dlaczego o tym mówimy? Ustalenie celów jest niezbędne w niemalże każdym Systemie Zarządzania (cele jakości, cele środowiskowe, cele BHP…), dlatego warto nauczyć się definiować je poprawnie.
Zastanawiasz się, w jaki sposób zarządza się celami?
Autor: Anna Witko (1652)